A obesidade é unha enfermidade crónica que acontece cando a inxestión (achega de alimento) excede ao gasto (actividade física) e a enerxía almacénase en forma de graxa. Como medimos a obesidade e a importancia da distribución da graxa acumulada, son algúns dos puntos importantes que trataremos a continuación.
Graxas malas?
Os lípidos da dieta están constituídos maioritariamente por triglicéridos (graxas) e pequenas cantidades doutros máis complexos como os fosfolípidos e o colesterol. As súas funcións son moi importantes para a saúde. Por exemplo, son os encargados de proporcionar enerxía, axudar a formar as membranas celulares e as hormonas, transportar algunhas vitaminas ou de servir como fonte de axentes emulsionantes. É o seu exceso e a súa calidade o que pode orixinar algúns problemas de saúde.
As graxas supoñen unha forma moi eficaz de almacén de enerxía no noso organismo. Ademais, cando o alimento é abundante, e excede ás necesidades actuais, outros nutrientes como os hidratos de carbono e en menor medida os aminoácidos, poden ser transformados e almacenados como graxa para cando o organismo a necesite.
Movémonos menos, pero consumimos máis
O crecente aumento da prevalencia mundial de obesidade está en relación co cambio nos nosos estilos de vida nas últimas décadas. Pasamos de dispoñer de cantidades limitadas de comida a ter ao noso alcance todo tipo de alimentos. E pasamos dun estilo de vida activo a actividades sedentarias tanto laborais como de ocio. Movémonos menos e consumimos máis: demasiada graxa, demasiados azucres e demasiado sal. Estes cambios obsérvanse particularmente na idade infantil e xuvenil, onde a prevalencia de obesidade é tan elevada.
A obesidade non só é un problema estético
A obesidade constitúe por si mesma unha enfermidade
Constitúe por si mesma unha enfermidade e constitúe ademais un factor de risco para o desenvolvemento doutras enfermidades como as cardiovasculares e a hipertensión, a diabetes tipo 2, as dislipemias ou algúns tipos de cancro.
A obesidade aumenta a resposta inflamatoria do organismo, interfire co sistema inmunitario e cambia os niveis hormonais, en particular os estróxenos circulantes e esta é a razón pola que algúns tipos de cancro como o de endometrio ou mama vense favorecidos pola obesidade.
A lactación materna, os hábitos alimentarios saudables e a práctica de actividade física regular son factores principais para a prevención.
Como medimos a obesidade?
A Organización Mundial da Saúde (OMS) e a Sociedade Española para o Estudo da Obesidade (SEEDO) conclúen que o índice de Masa Corporal (IMC) ofrece unha medida razoable de estimación da obesidade. Calcúlase como o peso do individuo expresado en quilogramos, dividido polo seu talle ao cadrado, expresada en metros. En adultos, o diagnóstico de sobrepeso se establece cando o IMC é de 25-29,9 kg/m2, e o de obesidade é >30kg/ m2.
O termo "peso ideal" non é apropiado. É moi difícil calculalo para un individuo xa que se obtería nunhas determinadas condicións e nun momento concreto o que o fai un criterio irreal e bastante "estrito". Por iso prefírese falar de "peso saudable" que sería aquel asociado a menos risco de enfermidade.
A distribución da graxa é importante
Segundo a distribuciún da graxa acumulada falamos de obesidade "androide", na que a graxa se deposita en abdome e madeiro (cintura e cadeira), con máis incidencia en varóns e asociada a máis risco cardiovascular; e obesidade "ginoide", na que a graxa deposítase na parte inferior do corpo (cadeiras, glúteos e coxas), con máis incidencia en mulleres e asociada a trastornos venosos periféricos.
A Fundación Española do Corazón (FEC) advirte que a zona do corpo na que se encontra acumulada a graxa é un factor de risco cardiovascular máis importante que o exceso de peso (obesidade ou sobrepeso) e por iso recomenda medir o perímetro abdominal en lugar de calcular unicamente o índice de masa corporal (IMC).
Sabías que?
- Ao igual que noutros países desenvolvidos, en Galicia a prevalencia de sobrepeso na poboación adulta alcanza o 41,9% é máis prevalente no varón e aumenta a medida que avanza a idade para ambos os dous sexos. A prevalencia de obesidade estímase arredor de un 23,3%, sendo máis prevalente na muller e aumenta a medida que avanza a idade para ambos os dous sexos.
Fontes
Documentación de Consenso da SEEDO