Os alimentos funcionais son
aqueles que en forma natural ou procesada conteñen algún compoñente
cun efecto beneficioso sobre unha ou varias funcións específicas do
organismo por enriba do seu valor nutricional. Este beneficio obtense
cando se consume o alimento nas cantidades habitualmente presentes na
dieta.
Algúns alimentos conteñen, en forma natural, compoñentes
beneficiosos para a saúde como os tomates, a cebola, o brócoli, o
aceite de oliva ou o aguacate. A outros alimentos, no seu proceso de
fabricación, e para obter máis beneficios para a saúde, se lles
pode:
- Incrementar un dos seus compoñentes
- Engadir un compoñente (margarinas con fitosterois)
- Eliminar un compoñente
- Substituír un compoñente por outro.
- Modificar a biodispoñibilidade dun compoñente.
Sabías qué?
- Un alimento funcional non é un "novo alimento". Moitos
alimentos como o allo, a cebola ou as uvas pertencen a nosa dieta
tradicional e son considerados funcionais.
- Un alimento funcional é diferente a un alimento
"enriquecido". Por exemplo, no sal iodada engadiuse iodo, que é un
nutriente deficitario en boa parte da poboación.
- O alimento funcional pode reducir o risco de
enfermar, por exemplo modificando e mellorando algunhas características
fisiolóxicas (pre e probióticos na función intestinal) ou previndo
enfermidades crónicas.
- Non debemos considerar aos alimentos funcionais como a
panacea. Aínda se están a investigar moitas das funcións que
atribuíronselles e os seus mecanismos de acción. Se este tipo de
alimentos combínanse cun estilo de vida saudable poden contribuír a
mellorar a saúde.
- Obter os seus beneficios depende de moitos factores como a
cantidade habitual e a frecuencia de consumo ou as posibles
interaccións con outros alimentos.
Os probióticos
- Son microorganismos viables, que administrados na forma e
cantidade axeitadas confiren beneficios para a saúde.
- Poden ser útiles para previr e tratar as diarreas
infecciosas, a intolerancia á lactosa, mellorar o sistema
inmunitario ou previr algunhas manifestacións alérxicas. Tamén
relacionóuselles coa mellora dos niveis de colesterol e coa
prevención do cancro de colon.
- Os probióticos incorpóranse a moitos produtos, tanto
alimentos como suplementos dietéticos. Uns dos máis frecuentes son
os derivados lácteos como o iogur. Tamén hai no mercado
comprimidos, cápsulas e sobres que conteñen microorganismos en
forma liofilizada.
- As especies máis utilizadas son os lactobacilos (BAL) e as
bifidobacterias.
- Ata o momento, parece que só hai consenso científico en 2
das súas funcións a nivel intestinal: redución da intolerancia á
lactosa e da duración da diarrea por rotavirus. Outros efectos
descritos, aínda que non en todas as persoas, son a prevención da
diarrea e do estrinximento asociado ao tratamento con antibióticos
ou na síndrome do intestino irritable.
Os prebióticos
- Son compoñentes non dixeribles, xeralmente oligosacáridos,
que favorecen a actividade ou o crecemento de bacterias intestinais
beneficiosas.
- Poden ser útiles para mellorar o tránsito intestinal, frear
o crecemento de bacterias patóxenas, mellorar o metabolismo dos
lípidos (uso potencial nos niveis de triglicéridos) ou mellorar a
absorción de minerais (melloran a biodispoñibilidade do calcio) .
- Exemplos de alimentos prebióticos son o leite e os
derivados lácteos enriquecidos con fructo-oligosacáridos (FOS). Os
FOS están presentes en moitos alimentos vexetais (porro, cebola,
allo...) en cantidades insuficientes para producir os seus efectos.
Ao estar considerados como compoñentes beneficiosos, pódese
aumentar a inxestión se se introducen en alimentos de consumo
habitual .
- Incorporáronse, ademais de a produtos lácteos a produtos de
panadaría (galletas con fructooligosacáridos), cereais infantís e
de almorzo, cárnicos e doces.